Terapia grupowa, oprócz terapii indywidualnej oraz par, jest jedną z podstawowych form psychoterapii. Niektórzy uważają, że jest mniej skuteczna od indywidualnej, inni natomiast widzą w niej ogromną siłę terapeutyczną. Sceptycy uważają, że najważniejszym czynnikiem w terapii jest silna i pozytywna relacja z terapeutą, a o taką może być trudno w terapii grupowej. Natomiast zwolennicy tej formy terapii twierdzą, że wiele korzyści można wynieść z relacji z innymi uczestnikami grupy. Bowiem narzędziem, które prowadzi do zmiany w przypadku terapii grupowej są interakcje oraz relacje pomiędzy uczestnikami grupy i właśnie ten aspekt sprawia, że grupa posiada wyjątkowy terapeutyczny potencjał, którego rzecz jasna nie ma w przypadku terapii indywidualnej.
Jedną z form psychoterapii stosowanej w leczeniu wielu trudności jest psychoterapia grupowa. Praca w grupie uzupełnia terapię indywidualną oraz leczenie farmakologiczne. Grupa daje wiele możliwości i korzyści jej członkom. Przede wszystkim zaspokaja wiele potrzeb – zapewnia poczucie bezpieczeństwa, przynależności do określonego kręgu osób oraz akceptację. Informacje zwrotne uzyskiwane od członków grupy z jednej strony stanowią swoistą kontrolę zachowań, a z drugiej strony pozytywne komunikaty dają nadzieję oraz motywują do pokonywania trudności. Podczas terapii grupowej można również korzystać z doświadczeń innych osób, z ich pomysłów oraz sposobów radzenia sobie z różnymi trudnościami. Grupę tworzą osoby, które zmagają się z podobnymi trudnościami, co daje poczucie, że nie jesteśmy sami, że nie tylko my mamy problem z nasilonym lękiem, depresją, nawiązywaniem i budowaniem bliskich relacji, alkoholem, wychowaniem dzieci itd.
Często osoby, które trafiają do grupy terapeutycznej mają problemy z nawiązywaniem i budowaniem pozytywnych, bliskich, satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi. Często brakuje im różnych umiejętności, takich jak asertywność, rozpoznawanie i właściwe reagowanie na stany emocjonalne innych osób, radzenie sobie ze złością, odrzuceniem czy wyrażaniem emocji pozytywnych. W grupie terapeutycznej, jej uczestnicy mają możliwość być w wielu różnorodnych relacjach, a nabyte dzięki temu umiejętności mogą przenosić do codziennego funkcjonowania i wykorzystywać wobec swoich bliskich. W środowisku grupy terapeutycznej, w bezpiecznej atmosferze, mogą przećwiczyć wielokrotnie różne sposoby reagowania, postępowania oraz zdobyć wiedzę na swój temat, a także tego jak są widziani przez innych, i co to dla nich oznacza.
Grupa składa się z różnych osób zarówno pod względem płci, jak i charakteru, sposobu bycia, upodobań, zainteresowań itp. Niektóre osoby z grupy mogą wzbudzać w nas strach lub nieśmiałość, wobec innych może pojawić się zazdrość, złość a nawet agresja, a jeszcze inni mogą wywoływać uczucie sympatii, czy potrzebę zaopiekowania się nimi. Niektórzy mogą wzbudzać chęć zbliżenia się do nich, a innych może być trudno zaakceptować, a nawet tolerować. Dzięki terapeucie, który uważnie obserwuje interakcje pomiędzy członkami grupy i nadaje im znaczenie, przekazując grupie informacje zwrotne, każdy uczestnik ma szansę wzbogacić repertuar swoich umiejętności interpersonalnych.
Irvin Yalom, znany psychoterapeuta, wskazał czynniki, które przyczyniają się do zaistnienia zmiany terapeutycznej w członkach grupy. Pomimo, że są omawiane osobno, w istocie są współzależne, nigdy nie występują ani nie działają pojedynczo. Czynnikami tymi są:
1) Zaszczepianie nadziei, związane z obserwowaniem poprawy u innych osób.
2) Uniwersalność, czyli dostrzeganie, że „wszyscy płyniemy na tej samej łodzi”.
3) Udzielanie informacji związane z przekazywaniem przez terapeutę prowadzącego grupę członkom grupy informacji na temat zdrowia psychicznego, zaburzeń psychicznych, sposobów radzenia sobie z trudnościami w postaci porad, sugestii lub bezpośrednich wskazówek.
4) Altruizm – członkowie grupy zyskują poprzez dawanie, z którym wiąże się poczucie bycia potrzebnym; terapia grupowa daje możliwość zrobienia czegoś pożytecznego dla innych (udzielanie wsparcia, dawanie rad, sugestii, dawanie nadziei).
5) Kolektywna rekapitulacja pierwotnej grupy rodzinnej – terapia grupowa daje możliwość uwydatnienia oraz skorygowania hamujących rozwój wzorców relacji, które wynosi się z rodziny pochodzenia, ponieważ podczas terapii członkowie grupy wchodzą w relacje z innymi osobami oraz terapeutą w sposób przypominający sposoby interakcji z rodzicami i rodzeństwem, terapia grupowa daje.
6) Rozwój umiejętności społecznych, związany z możliwością dostrzeżenia nieadaptacyjnych zachowań społecznych.
7) Naśladowanie, które dotyczy wykorzystywania cech terapeutów oraz innych członków grupy , jako modelu czy tez wzorca dla własnego zachowania.
8) Uczenie się interpersonalne – grupa daje możliwość oraz szansą na przećwiczenie, w bezpiecznych warunkach, różnych nowych sposobów reagowania, które potem będzie można przenieść poza grupę.
9) Spójność grupy – odpowiednik relacji terapeutycznej w terapii indywidualnej; spójność grupa buduje się poprzez udzielanie sobie wsparcia oraz akceptacji przez członów grupy, tworząc bezpieczną atmosferę do odsłaniania się i mierzenia się z własnymi trudnościami.
10) Kathasis, czyli ponowne odtworzenie i przeżycie traumatycznych doświadczeń, które pozwala na odreagowanie tłumionych emocji oraz uświadomienie sobie własnych przeżyć.
11) Czynniki egzystencjalne – podczas terapii grupowej członkowie grupy ujawniają swoje przekonania (dotyczące życia, śmierci, sensu życia), mają możliwość porównywania własnych z przekonaniami innych oraz ich modyfikowania, tak aby pracowały na rzecz zmiany.
Jak widać, grupa ma ogromny potencjał, którego nie posiada terapia indywidualna. Z kolei terapia indywidualna, w wielu kwestiach zdobywa przewagę nad grupową. Obie formy terapii funkcjonują w odmienny sposób, jednak każda z nich daje wiele korzyści uczestnikom procesu terapeutycznego. W przypadku wielu trudności najlepsze jest połączenia obu tych form terapii. Takie połączenie daje najlepsze efekty terapeutyczne.
Rozpoczęły się zapisy do dwóch grup, które startują niezwłocznie po zebraniu ostatnich uczestników.
Być może czekamy właśnie na Ciebie?
Oswoić lęk – grupowa terapia zaburzeń lękowych
„Im więcej zmian tym więcej dawnego, im więcej dawnego tym więcej zmian” – grupa rozwoju osobistego.